Stowarzyszenie Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej i Stowarzyszenie Bocheńscy Patrioci zapraszają do wspólnego udziału w Marszu Ciszy mającym na celu uczczenie pamięci o ofiarach hitlerowskiego mordu na Uzborni.
Marsz rozpocznie się w 85. rocznicę tego wydarzenia – 18 grudnia 2024 (środa) o godz. 18:00 na bocheńskim Rynku. W ciszy przejdziemy chodnikiem wzdłuż ulic: Kazimierza Wielkiego i Parkową. Marsz zakończy się zapaleniem zniczy pod pomnikiem na Uzborni.
Inicjatorzy Marszu serdecznie zapraszają wszystkich mieszkańców do wspólnego uczczenia tej rocznicy poprzez pamięć o ofiarach niemieckiego terroru z grudnia 1939 r.
Pokuta dla Bochni
Zbrodnia na Uzborni była następstwem wydarzeń z nocy 16-17 grudnia 1939 r. Wtedy to Zygmunt Krzyszkowski i Ferdynand Piątkowski, którzy zaledwie tydzień wcześniej dołączyli do bocheńskiej konspiracji kierowanej przez Włodzimierza Podgórca, bez zgody lokalnej organizacji Związku Walki o Wolność Polski dokonali zuchwałego napadu na posterunek żandarmerii niemieckiej.
Obaj zginęli w strzelaninie, a ich ciała zawieszono na latarni przy Rynku. To nie był niestety koniec konsekwencji dla mieszkańców Bochni, a tragedia miała nastąpić następnego dnia.
18 grudnia 3. szwadron konnicy wraz z 5. Batalionem Policji przystąpili do akcji odwetowej. Zgromadzono 52 wytypowane osoby (29 osadzonych w areszcie Sądu Grodzkiego w Bochni oraz 23 osoby siłą wyciągnięte z bocheńskich domów).
Następnie byli oni prowadzeni przez żandarmów w stronę lasku na Uzborni, gdzie zostali rozstrzelani. Spośród przeznaczonych na śmierć rozstrzelania zdołał uniknąć jedynie Zygmunt Wilgocki, który wykorzystując splot okoliczności zdołał uciec z miejsca rzezi.
„Uzbornia ’39” jest żywa w pamięci mieszkańców Bochni, czego dowodem są coraz liczniejsze artykuły i opracowania na ten temat, które niejednokrotnie polemizując ze sobą pozwalają odpowiedzieć na kolejne pytania i zagadki związane z niemiecką zbrodnią. Dowodem tej pamięci jest także okazały pomnik w miejscu egzekucji, będący punktem uroczystości rocznicowych i „lekcji historii w terenie” dla młodzieży bocheńskich szkół.
Najtrwalszym dowodem i świadectwem zbrodni jest fotoreportaż skrupulatnie rejestrujący przebieg tego mordu. Album z 24 zdjęciami wraz z raportem z akcji odwetowej zatytułowany „Sühne für Bochnia 18:12:1939″ („Pokuta dla Bochni”) znaleziono pod koniec lat 40-tych w domu po oficerze SS, jednak na zachodzie zdjęcia te znane były dużo wcześniej – już na początku 1941 r. były one publikowane w prasie amerykańskiej i brytyjskiej (kolportowane przez Keystone – największą w historii agencję fotografii stereoskopowej) i prezentowały okrucieństwo niemieckiego terroru, jednak często z lakonicznym podpisem o „zbrodniach Niemców na ludności cywilnej w Polsce” bez wzmianki o Bochni, co ułatwiło Rosji w kolejnych latach wykorzystywanie zdjęć z Uzborni celem zrzucenia winy za zbrodnię w Katyniu na Niemców.
Zdjęcia dostały się w ręce aliantów najprawdopodobniej dzięki Józefowi Broszkiewiczowi, pracującemu w zakładzie Gargula w Bochni, gdzie wykonano odbitki tych zdjęć.
