Z Emilią Skołyszewską psychologiem, psychoterapeutą ze Specjalistycznego Centrum Medycznego MOVEMED w Bochni rozmawia Małgorzata Więcek-Cebula
Za kilka dni wszystkie dzieci i młodzież wracają do szkół po długiej przerwie. Mogą mieć problemy?
Powrót do tej „normalnej” rzeczywistości może być wyzwaniem, przynajmniej dla niektórych z nich. Przez długi okres te dzieci funkcjonowały tylko w środowisku domowym. Wracają do szkoły po kilku miesiącach odosobnienia, niepokój jest naturalny. Nie powinien nas dziwić.
A co powinno?
Trudności w oddzieleniu naszego dziecka od komputera, tabletu, czy telefonu. Jeśli czas poświęcony korzystaniu z tych urządzeń jest bardzo długi, gdy te urządzenia stały się niemalże najważniejsze, to powinno to zwrócić to naszą uwagę.
Co znaczy bardzo długi czas korzystania?
Nie ma jednej konkretnej odpowiedzi. Jednak jeśli dziecko spędza przy komputerze na tyle dużo czasu, że zaniedbuje obowiązki szkolne, relacje koleżeńskie. Jeśli nie rozstaje się z telefonem, gdy zamiast spotkać się z kolegą lub koleżanką wybiera komputer, to już jest problem. Pyta pani, co rodziców może niepokoić? Niepokojącym sygnałem może być też płaczliwość dziecka, pogarszający się nastrój, czy nadmierna emocjonalność nieadekwatna do sytuacji, w której dziecko się znalazło.
Czy rodzic może sobie poradzić sam z takim problemem?
To zależy od zarówno od zasobów dziecka, zasobów rodzica jak i wielu innych okoliczności. W przypadku rodzica, jest to zależne od tego, jak bardzo jest on otwarty, ile ma czasu, który może poświęcić dziecku, jak wyglądają jego relacje z dzieckiem.
No dobrze, widzimy problem: od czego warto zacząć?
Od szczerej rozmowy z dzieckiem. Od zapytania, dlaczego dziecko tak często sięga do komputera, tabletu czy telefonu, co mu to daje? Co sprawia mu radość podczas korzystania z komputera, co mu się podoba w tej grze? Powinniśmy ustalić też jasne zasady korzystania z ekranów (telefony, komputery, telewizor), ale pamiętając, że zasady są dla wszystkich. Dzieci patrzą się na nas i się uczą. Gdy widzą, że rodzic każdą wolną chwilę spędza przed komputerem lub korzystając z telefonu, robią to samo.
A sam powrót dzieci do szkół. Co w tym przypadku powinno nas niepokoić?
Na pewno nasilony lęk. Dla wielu dzieci pewnie ten powrót będzie czymś bardzo naturalnym, ale nie dla wszystkich. Zwracajmy uwagę na pojawiające się i utrzymujące się sygnały somatyczne: np. bóle brzucha, głowy.
I co wtedy?
Też zachęcę do tego, by porozmawiać z dzieckiem. Zapytać, co go stresuje, czego się boi? Przyczyny mogą być bardzo różne. Sama, gdy rozmawiam z nastolatkami, to słyszę, że chcą wrócić do szkoły, ale boją się, bo nie prowadzili notatek. W młodzieży nawet to wywołuje dość duże zmartwienie i strach. Jednocześnie powody doświadczania tych emocji mogą być bardzo różne. Mogą się wiązać z tym, z czym nasze dziecko nie jest sobie samo w stanie poradzić, co wywołuje w nim smutek, rozdrażnienie, płaczliwość. Wtedy warto się skonsultować z psychologiem.
Dlaczego warto przyjść do psychologa?
Czasami jest tak, że niezależnie od tego, jak rodzic bardzo chce pomóc, to dla dziecka, nastolatka lepiej jest porozmawiać z osobą z zewnątrz. Łatwiej opowiedzieć o swoich obawach komuś, kto nas nie zna, nie ocenia. Warto też czasami pewne sprawy skonsultować. Psycholog, przyjmując trochę inną perspektywę, może spróbować ustalić, z czego to niepokojące zachowanie wynika. Czasem może pomóc rodzicom w dostrzeżeniu tego, czego być może nie zauważają.
W Specjalistycznym Centrum Medycznego MOVEMED w Bochni prowadzi pani konsultacje dla dzieci i młodzieży. W czym mogą one pomóc?
Konsultacje te ukierunkowane są na udzielenie wsparcia zarówno samym dzieciom i młodzieży, jak i ich rodzicom. Mogą być one okazją do omówienia trudności, wspólnego poszukiwania możliwych ich rozwiązań. W przypadku dzieci i młodzieży, mogą być wsparciem w radzeniu sobie z wyzwaniami wiążącymi się z powrotem do szkoły, czy z innymi wyzwaniami wiążącymi się z ich codziennym życiem. Mogą być jedną z metod wspomagania procesu leczenia również w przypadku występowania poważniejszych zaburzeń.
Emilia Skołyszewska – psycholog, psychoterapeuta. Absolwentka Psychologii Stosowanej na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz studiów podyplomowych z Socjoterapii na Uniwersytecie Pedagogicznym. Kompetencje zawodowe podnosi poprzez udział w szkoleniach ukierunkowanych na rozwijanie umiejętności diagnostycznych, terapeutycznych oraz z zakresu poradnictwa psychologicznego. Pracuje w placówkach oświatowych (Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, szkoła średnia) oraz w gabinecie Arche – Psychologia dla ludzi. Doświadczenie zawodowe zdobywała również pracując w ramach projektów realizowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego. W swojej pracy koncentruje się głównie na diagnozie i wspieraniu rozwoju poznawczego oraz emocjonalno-społecznego dzieci i młodzieży.
