Unikalny w skali kraju barokowy zespół architektoniczno-urbanistyczno-przestrzenny Nowego Wiśnicza został uznany za pomnik historii. Jest to drugi pomnik historii na terenie powiatu bocheńskiego. Od 2000 roku jest nim już Kopalnia Soli w Bochni.
O uznanie za pomnik historii krajobrazu Nowego Wiśnicza ukształtowanego w XVII wieku samorząd miasta zabiegał od trzech lat. Pisaliśmy o tym TUTAJ
Przygotowana została w tym celu pełna dokumentacja historyczna, która prezentowała wyjątkowy krajobraz ukazujący staropolską hierarchię stworzony przez trzy bardzo charakterystyczne budowle (klasztor na najwyższym wzniesieniu, rezydencja zamkowa poniżej oraz kościół) umiejscowione w wierzchołkach równobocznego trójkąta.
Wniosek za pośrednictwem Małopolskiego Konserwatora Zabytków trafił do Ministra Kultury i tam został pozytywnie zaopiniowany. Ostateczną decyzję w tej sprawie podjął prezydent Andrzej Duda.
Samorząd Wiśnicza od wielu lat starał się, aby ten układ nie został w żaden sposób zachwiany. W związku z tym dbał o odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, ale także o stałą współpracę ze służbami konserwatorskimi.
Pomnik historii – status pomnika historii ustanawiany jest w drodze rozporządzenia przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Przyznawany jest zabytkom o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalonym w powszechnej świadomości i mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski. Lista pomników historii jest otwarta. Zawiera obiekty i obszary reprezentujące najwybitniejszą grupę zabytków, odzwierciedlającą bogactwo i różnorodność dziedzictwa kulturowego w Polsce. Należą do nich oprócz pojedynczych obiektów także zespoły staromiejskie, komponowane krajobrazy kulturowe, dzieła budownictwa obronnego, pola bitewne, kanały, zespoły budowlane czy zespoły klasztorne.
W tej chwili na liście pomników historii jest ponad 100 obiektów.
