Wydawałoby się, że w 2025 roku sprzęt PC to relikt przeszłości, ale nic bardziej mylnego. Stacjonarny sprzęt komputerowy nadal jest w cenie i pod wieloma względami przewyższa urządzenia mobilne. A na co powinni zwracać uwagę klienci chcący „złożyć” swój własny „pecet”?
Komputer do gier
Już od dekad każdy ma pełną świadomość, że sprzęt komputerowy nie służy tylko do pracy. Obecnie nie brakuje bowiem entuzjastów, dla których gaming jest zdecydowanie najważniejszym hobby. Chodzi oczywiście o graczy, którzy używają komputera przede wszystkim z myślą o spędzaniu czasu w wirtualnej rzeczywistości gier komputerowych. Zestawy podzespołów, których głównym celem jest gaming, powinny skupiać się – oczywiście – na wydajności, która będzie gwarantowała niezawodność w kwestii grafiki na najwyższym poziomie oraz płynności rozgrywki. Nietrudno się domyślić, że obecnie furorę na rynku gier robią przede wszystkim te produkcje, które oferują najwyższą jakość oprawy audiowizualnej. Oczywiście wciąż są gry, w których grafika nie ma kluczowego znaczenia i które wręcz szczycą się swoją „pikselowością”, ale nie one wiodą prym.
Wszystkie największe tytuły operują bowiem na najlepszych silnikach graficznych – by wymienić przede wszystkim Unity i Unreal Engine, ale również Decima czy CryEngine. Czym jest w ogóle taki silnik? Korzystając z pomocy dostępnych źródeł, można powiedzieć, że to zintegrowany zestaw narzędzi i kodu służący właśnie tworzeniu gier. To pewnego rodzaju gotowce upraszczające, usprawniające i przyspieszające pracę twórców nad danymi produkcjami, dzięki czemu te potrafią ukazywać się z dużą regularnością (np. seria Assassin’s Creed). Za jakie elementy odpowiada silnik graficzny? Można tu wymienić renderowanie grafiki (bieżące wczytywanie), obsługę fizyki (obiektów w grze), dźwięk, sztuczną inteligencję (poruszanie i decyzje podejmowane przez postacie inne niż gracz, tzw. NPC) oraz interakcje z użytkownikiem (oddziaływanie świata na gracza).
Co jeszcze musi mieć komputer dla graczy? Wydajność takiego sprzętu osiąga się przez odpowiednie chłodzenie. Jako że potężna grafika wymaga potężnych komponentów, te zużywają mnóstwo energii. Jej wyzwalanie powoduje więc produkcję ciepła, czyli po prostu nagrzewanie poszczególnych części. Z tego powodu każdy szanujący się sklep komputerowy oferuje szeroki wybór asortymentu do chłodzenia – wentylatory to jedno, ale współczesny sprzęt jest też chłodzony specjalnymi cieczami, które są znacznie bardziej wydajne. Decydując się na takie akcesoria, często można je znaleźć w dziale „nowość” lub „bestseller”.
Komputery gamingowe w swoich cechach wielokrotnie mają również specjalne oprogramowanie czy aplikacje dostosowane do potrzeb graczy. Związane jest to najczęściej z takim ustawieniem preferencji sprzętu, aby w jak największym stopniu zwiększyć wydajność działania, a co za tym idzie – komfort rozgrywki. Poza tym współcześnie takie maszyny mają wiele dodatkowych funkcji związanych z peryferiami PC (urządzenia wejścia i wyjścia, np. myszka, klawiatura, głośniki). W pewnym sensie standardem w komputerach do gier stały się wszelkie podświetlenia czy modernistyczne kształty, które nie zawsze mają praktyczne zastosowanie, ale wyglądają efektownie. Sklepy komputerowe oferują też „krzesła gamingowe”, które nie różnią się niczym szczególnym od zwykłych krzeseł biurowych, a jedynie… są znacznie droższe. Szybka wysyłka nie zrekompensuje przepłaconego towaru.
Oczywiście na rynku można znaleźć szeroką ofertę laptopów gamingowych, które z racji siły komponentów są droższe od laptopów innego rodzaju. Są pewnym nadwyrężeniem budżetu, ale na pewno to tańsza opcja od stacjonarnego PC służącego do grania. Jasne, że takie laptopy mogą służyć zarówno grom, jak i innym czynnościom, ale zazwyczaj nie potrafią osiągać takiej mocy jak klasyczne PC. Problemem jest ograniczona przestrzeń takiego sprzętu komputerowego, a także nie w pełni wydajne chłodzenie. Laptopy do gier potrafią być mocne, ale nigdy nie będą się równać „pecetom” składanym ręcznie, które można budować w sposób wręcz nieograniczony (no, chyba że pieniędzmi).
Stacja robocza
Rzecz jasna u podłoża historycznego funkcjonowania komputerów leżała nie rozrywka, lecz praca. Komputery miały służyć przede wszystkim usprawnieniu wykonywania zadań, lepszej organizacji, sterowania różnymi maszynami. Teraz nie jest inaczej. Komputer komputerowi jednak nierówny i wszystko zależy od tego, do jakich zadań jest przeznaczony określony sprzęt. Przykładowo osoby, które pracują w zawodach graficznych – jak graficy wszelakiej maści, projektanci, montażyści itp. – w sklepie komputerowym muszą zadbać nie tylko o mocny procesor, ale i o części związane z grafiką, jak karta graficzna.
Inaczej mają się sprawy w przypadku PC, które służą przede wszystkim do pracy w tabelkach (Excel) czy dokumentach tekstowych (Word, formaty PDF), niewymagających szczególnej jakości grafiki. Tam jednak sprzęt musi mieć sporą moc obliczeniową i odpowiednią ilość pamięci RAM, aby przetwarzać często ogromne ilości informacji. Tyczy się to zarówno osób, które pracują w programach czy aplikacjach zainstalowanych na dysku, jak i tych korzystających z przeglądarki internetowej (np. za pomocą Google Docs). Paradoksalnie bowiem kilka otwartych kart w Microsoft Edge, Chrome czy Firefox potrafi nieźle dać w kość „pecetowi”!
Kluczowe komponenty i ich znaczenie
Wybierając się do sklepu komputerowego, by nabyć akcesoria niezbędne do złożenia PC odpowiadającego naszym potrzebom, trzeba skoncentrować się na konkretnych podzespołach. Pamiętaj, że nie zawsze warto sięgać po towar z promocji, bo czasem lepiej nieco dopłacić do zakupu i postawić na sprawdzoną nowość, aby cieszyć się odpowiednio wydajnym sprzętem. Jakie są kluczowe elementy każdego komputera?
Procesor i karta graficzna
Nie tylko w „pecetach”, ale właściwie w każdym urządzeniu, które jest dzisiaj „smart”, kluczową częścią jest procesor. To nic innego, jak mózg komputera, który odpowiada za ogół funkcjonowania PC. To on generuje moc, przetwarza dane, wykonuje niezbędne obliczenia, koordynuje działanie poszczególnych elementów – zarówno tych wewnątrz, jak i na zewnątrz, np. myszki czy klawiatury. Procesory są określane mianem CPU, czyli Central Processing Unit. Kluczowe parametry to:
- liczba rdzeni (core) – fizyczny element posiadający pamięć podręczną, wykonujący określoną liczbę zadań. Im więcej rdzeni, tym więcej rzeczy w jednej chwili może wykonywać procesor.
- liczba wątków – wątki przypadają na rdzeń i odpowiadają za przygotowywanie danych dla rdzenia. Najczęściej spotykanym wariantem są rdzenie dwuwątkowe, ale im jest ich więcej, tym procesor działa szybciej.
- taktowanie – wyrażane w gigahercach (GHz), oznacza, ile zadań czy też poleceń (cykli) jest w stanie wykonać procesor w jedną sekundę. 1 GHz równy jest miliardowi zadań na sekundę. Im więcej, tym lepiej.
- TDP – błędnie interpretowany jako pobór prądu, choć również wyrażany w jednostce watów. To moc wytwarzana przez procesor, oddana w formie ciepła. Innymi słowy, im wyższy wskaźnik TDP, tym lepsze chłodzenie będzie potrzebne.
Kolejnym istotnym elementem jest karta graficzna, czyli podzespół odpowiadający za wytwarzanie i prezentowanie użytkownikowi obrazu na ekranie. Karta ta potrafi też wspierać procesor i upłynniać działanie całego PC. Tak jak w przypadku procesora była mowa o CPU, tak tutaj jest GPU – Graphics Processing Unit. GPU i CPU są do siebie podobne pod względem budowy, z tym że karta graficzna ma bardziej ograniczone pole działania. Wyróżnia się jej dwa rodzaje – zintegrowaną i dedykowaną.
Ta pierwsza jest słabsza od dedykowanej, częściej można je spotkać w laptopach z racji tego, że zajmuje po prostu mniej miejsca. W zaawansowane gry raczej pograć nie pozwoli, ale do codziennej pracy czy użytkowania będzie wystarczająca. Zintegrowana karta to w praktyce karta wbudowana, której nie da się wymienić i która jest na stałe zainstalowana na płycie głównej. To część procesora i dzieli z nim część zasobów mocy. Dedykowane karty, jako osobne elementy, mają zdecydowanie więcej mocy. Mają własny procesor oraz pamięć (VRAM) i mogą pracować bez obciążania pozostałych podzespołów.
W przypadku karty graficznej można wymienić takie jej składowe:
- taktowanie – tak jak w procesorze,
- pamięć VRAM – podręczna pamięć pozwalająca wykonywać bieżące zadania i obliczenia. Im wyższa jakość wideo, tym więcej VRAM-u potrzeba (np. do gier 4K),
- szyna karty graficznej – odpowiada za transmitowanie danych między układem graficznym a jego pamięcią. Jej wydajność jest liczona w bitach.
Pamięć RAM i dysk twardy
W każdym sklepie komputerowym do koszyka trzeba również wrzucić pamięć RAM. To rodzaj pamięci krótkotrwałej, ulotnej, stosowanej do wykonywania bieżących obliczeń. To pewnego rodzaju dysk do błyskawicznego przechowywania i wyrzucania danych tymczasowych potrzebnych w danym momencie. Bez pamięci RAM komputer nie jest w stanie działać, bo każda, nawet najprostsza operacja – obliczenie, proces – wszystko przechodzi przez RAM.
Parametry RAM:
- rodzaj – wyróżnia się DDR3, DDR4 i DDR5, gdzie ten pierwszy jest już przestarzały. Pozostałe zużywają mniej energii elektrycznej i pozwalają na szybszy transfer danych. W przypadku DDR5 mowa nawet o 51 GB/s.
- częstotliwość taktowania i opóźnienia – częstotliwość (MHz) oznacza szybkość działania w konkretnym module. Opóźnienie (CAS Latency, CL) to czas, który upływa od momentu wysłania żądania do jego odczytania. Im wyższe MHz tym lepiej, im niższe CL – tym lepiej.
- pojemność – oznacza to, ile danych w danej chwili może „przebywać” w pamięci RAM. W dzisiejszych czasach absolutnym minimum są 4 GB.
Z innym rodzajem pamięci wiąże się dysk twardy. Jak wiadomo, pozwala on przechowywać na stałe określone pliki i dane, więc w przeciwieństwie do pamięci RAM krótkotrwałej tutaj mowa o pamięci długotrwałej. Dysk twardy to przestrzeń wszelkich programów, gier, filmów, zdjęć itp. Dzięki współczesnej technologii kluczem jest rozróżnienie dysku HDD i SSD. Oba mają identyczne zastosowanie, ale różny sposób działania.
Dyski HDD są starsze, a co za tym idzie wolniejsze od SSD. Choć same w sobie mogą przechowywać mniej gigabajtów danych, to w wielu sklepach komputerowych możliwy jest zakup HDD o większej pojemności niż SSD. To powoli się zmienia, w związku z czym główną przewagą HDD pozostaje dzisiaj ich cena, która często wygląda jak promocja.
Cały przemysł idzie obecnie w rozwój dysków SSD. Od początku ich podstawowym atutem była zdecydowanie większa szybkość działania, stąd są one obecne np. w konsolach do gier nowej generacji, jak PlayStation 5. Dodatkowo SSD bywają wytrzymalsze od HDD (np. w kontekście upadku), ale cały czas ich cena jest wyraźnie wyższa, w związku z czym firmy, które potrzebują dysków do przechowywania ogromnych ilości danych, zazwyczaj wybierają starszy model. A jak to się ma do funkcjonowania domowego? Każdy musi sam ocenić swoje potrzeby, ale często stosowanym rozwiązaniem jest zainstalowanie dwóch rodzajów dysków twardych. Dzięki temu można zyskać kompromis i w zależności od potrzeb część operacji wykonywać na jednym, a część na drugim dysku twardym.
